Pojam „motorički“podrazumeva ukupnost čoveka (biološku, psihološku, socijalnu i kulturnu), posmatranu sa aspekta mogućnosti da se prvenstveno kroz udeo mišićnih naprezanja u određenim aktivnostima, objasne promene u toku razvoja, usklade zakonomernosti sistematskog vežbanja i valorizuju razlike između osoba različitih po uzrastu, polu, pripremljenosti i karakteru aktivnosti (Kukolj, 2006).
Neki autori smatraju da su motoričke sposobnosti nezavisne, odnosno, da ako sportista poseduje jednu sposobnost veoma razvijenu da to ne znači da su i ostale sposobnosti tog sportiste na visokom nivou. Drugi, pak, smatraju da su motoričke sposobnosti zavisne, tj. da postojanje jedne visoko razvijene sposobnosti podrazumeva da su i ostale sposobnosti na tom nivou.
Motorika košarkaša može se posmatrati kao lanac koji je jak onoliko koliko je jaka njegova najslabija „karika“. Te karike su: košarkaška koordinacija, košarkaška brzina, košarkaška preciznost, košarkaška ravnoteža, košarkaška pokretljivost i košarkaška snaga. Neke sposobnosti su jače, razvijenije, a neke su slabije. Košarkaška aktivnost zahteva optimalni nivo svih ovih sposobnosti (Karalejić, Jakovljević, 2009).
U najvećem broju stručnih razmatranja o motoričkim sposobnostima, a pogotovo je to slučaj u praktičnoj primeni, koristi se podela u kojoj snaga, brzina, izdržljivost, okretnost i gipkost svojim specifičnostima i kompozicijom međusobnih odnosa definišu objektivnu stranu čovekovih sposobnosti, ispoljenih manje ili više u standardizovanim ili nestandardizovanim uslovima pokreta i kretanja (Kukolj, 2006. Za uspešno izvođenje košarkaških aktivnosti (veština), motoričke sposobnosti su svakako primarne. U košarci su veoma bitne motoričke sposobnosti kao što su snaga, brzina i agilnost (Karalejić, Jakovljević, 2009). Još jedna veoma bitna motorička sposobnost je gipkost koja predstavlja sposobnost izvođenja pokreta velike amplitude u određenom zglobu. Uslovnjena je sa pokretljivošću u zglobovima, elastičnošću mišića i ligamenata.
GIPKOST KOD NBA IGRAČA
Motorička sposobnost koja predstavlja sposobnost izvođenja pokreta velike amplitude u određenom zglobu. Uslovnjena je sa pokretljivošću u zglobovima, elastičnošću mišića i ligamenata. Gipkost treba smatrati bitnom komponentom pre svega zbog uloge u prevenciji povreda.
Najviše istraživanja gipkosti kod košarkaša su rađena putem „seat and reach“ testa (pretklon u sedu). Hanter i sar. (Hunter & Hilyer, 1989; Hunter, Hilyer & Forster, 1993) su odredili razlike među pozicijama u rasponu od 1.4 do 4.9cm u dva odvojena istraživanja NCAA košarkaša.
Par i sar. (Parr et al., 1978) su odredili znatno bolje rezultate srednje vrednosti između pozicija, u rasponu od 6.7 do 7.4cm kod NBA igrača.
Na testiranjima pred NBA draft, igrači su imali sledeće rezultate (Foran & Pound, 2007):
Tabela 1. – Rezultati „Seat & reach“ testa na NBA pre draft kampovima, razvrstano po pozicijama u periodu od 2002. do 2006. godine.
U Tabeli 1. se vide razlike u rezultatima testiranja gipkosti u periodu od 2002. do 2005. godine, gde su u početku na svim igračkim pozicijama rezultati bili znatno bolji , dok su godinama unapred rezultati bili dosta lošiji. Moguće je da igrači nisu pridavali veliki značaj vežbama istezanja…Može se reći da je i trening istezanja bio isti i monoton. Da bi se napredovalo u gipkosti potrebno je koristiti različite vežbe, različite metode istezanja, kontinuirano i planirano upravljati volumenom opterećenja treninga gipkosti. Nedostatak gipkosti se može negativno odraziti na usavršavanje brzine, snage, izdržljivosti, spretnosti, tako i da ometa tok usvajanja novih pokreta.
Tekst napisao:
doc. dr Miodrag Milovanović, profesor na FFKMS, jedini fakultet za sport na Univerzitetu Singidunum
LITERATURA
- Kukolj, М. (2006). Antopomotorika. Beograd: Fakultet sporta i fizičkog vaspitanja Антропомоторика.
- Karalejić, M., Jakovljević, S. (2009). Dijagnostika u košarci. Beograd: Visoka sportska i zdravstvena škola, Novi Sad.
- Hunter, G.R., & Hilyer, J. (1989). Evaluation of the University of Alabama at Birmingham men’s basketball team. National Strength and Conditioning Association Journal, 11: 14-15.
- Hunter, G.R., Hilyer, J., & Forster; M.A. (1993). Changes in fitness during 4 years of intercollegiate basketball. Journal of Strength and Conditioning Research; 7: 26-29.
- Hunter, G.R., Hilyer, J., & Forster; M.A. (1993). Changes in fitness during 4 years of intercollegiate basketball. Journal of Strength and Conditioning Research; 7: 26-29.
- Hunter, G.R., Hilyer, J., & Forster; M.A. (1993). Changes in fitness during 4 years of intercollegiate basketball. Journal of Strength and Conditioning Research; 7: 26-29.
